Büyük bir tiyatro. Yalnızca ABD’de yaşayan kullanıcı sayısı ülke nüfusunun yarısı; yaklaşık 150 milyon… Dünyada kullanıcı sayısı milyarlarla ifade ediliyor. Tik Tok salgın gibi yayılıyor.
ABD ayağa kalktı, ya satılacak ya kapanacak ya da… Çin, TikTok için ABD’ye en üst perdeden kafa tutuyor…
TEKNOLOJİ SİYASET ELELE
ABD Temsilciler Meclisi Facebook, Google ve diğer teknoloji firmalarından sonra günlerdir TikTok’u ağırlıyor, sorgu sual bitmiyor, sıradan bir oturum 5 buçuk saat sürüyor. Temsilciler Meclisi üyeleri Western türü filmlerde şerif karakterini oynuyor, “Hey dostum, bana doğruyu söyle!… Uzatma, Evet ya da Hayır, bütün istediğim bu!” FBI’ın en üstteki yetkilisinin ısrarla hedef gösterdiği TikTok henüz ikna edebilmiş değil.
NEDEN SORGULANIYOR?
Çin’in kontrolündeki TikTok’un güdümlü veri geliştirilip algı yarattığı ve gizli bilgilere ulaşarak bunları aleyhte kullandığı… Şöyle hayal edebilirsiniz; ABD’yi istila etmeye hazırlanan yabancı bir düşman var. Dünya için de tehlike ama en büyük tehdit ABD’ye.
Bu arada komik ama gerçek, TikTok sorgulaması sürerken, Kongre’nin önünde ellerinde dövizlerle bekleşen Amerikalılar, Çinli TikTok kapanmasın diye protesto ediyorlar; “TikTok’uma dokunma”
TİKTOK NE?
Aslında kısa video platformu. Hepi topu bu! Çocuklar gençler ve yaşlılar herkes video yüklüyor. Komik olanlar çoğunlukta… Milyon dolar kazanan fenomenlerin mekanı, gençlerin Google’ı. Arama motoru olarak bile kullanıyorlar.
NEDEN ULUSLARARASI SORUN?
Sorun, yalnızca ulusal veri güvenliği, bilginin yönetimi, yanlı ve güdümlü algoritmalar değil. Kullanıcılarda zihin sağlığı, algı operasyonları yapıyor… seçim kaderini değiştirebiliyor, siyasetçiyi var ediyor yok edebiliyor, tüketim alışkanlıklarını etkiliyor, güzellik anlayışına yeni bakış açısı getiriyor, anne babaların çocuklarıyla aralarını açıyor, toplumsal ve sosyal kodlarımızı yeniden yazıyor.
ABD NEDEN KIZGIN?
Tik Tok’un ABD’deki etkisi o kadar büyük ki, 2024 seçimleri kapıda Demokrat ve Cumhuriyetçiler birbirini gözünü oymak için tetikte, eski Başkan Trump’ı içeri alalım tartışmaları ayyuka çıkmış… üzerinde birleştikleri tek konu; TikTok’a yasak getirmek!
ABD’de eyaletlerin neredeyse yarısı TikTok yasağı getirdi. Aralarında AB, Hollanda, Kanada, İskoçya, İngiltere, Belçika, Danimarka ve Ürdün’ün bulunduğu birçok ülke kamuda TikTok’u yasakladı. ABD’de devam eden Teksas Projesi çok ilginç. Merkezi bu eyalette bulunan teknoloji firması Oracle’ın dev serverları yakın gelecekte TikTok bilgilerini barındıracak. TikTok da bu projeye 1 buçuk milyar dolar yatırım yapmış.
TİKTOK KİMİN?
Merkezi Singapur ve Los Angeles’ta bulunan TikTok sahipliği Çin Komünist Partisi’yle yakın ilişkili Byte Dance. 220 milyar değere sahip Çinli Byte Dance’in yatırımcıları (%60) Çin dışından; örneğin Carlyle Group, Softbank. Karayipler’de vergi cenneti bir finans merkezi olan İngiliz yerleşkesi Cayman Adaları’na kayıtlı, şirketin merkezi ise Pekin’de.
YÖNETİM ÇİNLİ Mİ?
CEO Shou Zi Chew TikTok, Temsilciler Meclisi sorgusunda Çinli değil Singapurluyum diye tekrarladı. 40 yaşında iki çocuk babası Londra’da okumuş, master için soluğu Harvard’da almış, Facebook’da 2 yıl staj yapmış, Goldman Sachs’da 2 yıl çalışmış, bir akıllı telefon şirketine transfer olmuş 5 yıl burada ilerlemiş, 2021’de Tik Tok’un başına geçmiş.
APPLE CEO’SU ÇİN’DE
Diğer yandan bu haftanın ilginç gelişmelerinden biri de Apple Ceo’su Tim Cook’un, üretim merkezlerinin bulunduğu Çin’den dünyaya seslenmesi oldu; “birlikte büyüdük” gibi bir şeyler söyledi. Apple’dan büyük dünyadan küçük gelişmeler de yaşandı hafta içinde; Çin, Suudi Arabistan’la İran’ı barıştırdı, şimdi Ukrayna ile Rusya arasında savaşa ayar vermesi bekleniyor, sonra belli ki Tayvan’ı alacak. Son dakika haberi, TikTok, Eurovision Şarkı Yarışması resmi yayın ortağı oldu. Genç kitle bunu tabii ki çok sevecek. Çin, Batı’yı çok korkutuyor.
TEKNOLOJİ FİRMALARI VE SİYASET
Anlatmakla bitmez bu büyük bir oyun. TikTok’la rekabette sorun yaşayan Google geçtiğimiz hafta da lobi danışmanlar ordusuna taze kan ilave etti. Pensilvanya eyaleti Cumhuriyetçi eski senatörü, Ryan Costello’yu lobi faaliyetleri için tuttuğunu duyurdu. Yalnızca bir örnek, oyuna dair fikir versin diye ekledim.
BİZDE NE OLUYOR?
Mustafa Sarıgül, Tik Tok’ta eğleniyor, Muharrem İnce kendisini bitirmeye doyamıyor. Türkiye içe kapanık. Dünya rüzgarlarını almıyor. Bizim şerifler birbirinin ayağına sıkıyor. Medyada ülke kuruluyor, kaldırılıyor… Belli ki, TikTok bahane!
İletişim uzmanı Zeynep Tınaz Redmont ile TikTok üzerine sohbetimizi Spotify’dan dinleyebilirsiniz.
